Archiwum autora: propsadmin

Szomański, PWS-10

Producent (typ)Szomański, Polska
Nr Śmigła3655
Data produkcji 1931
Skok 193-20?
Średnica 280
Silnik Lorraine Dietrich LD-12EB 450KM
Kraj PochodzeniaPolska
Zastosowanie


O śmigle. Śmigło wyprodukowane w zakładach W. Szomański. W momencie pozyskania od Marka Wojenki śmigło było przygotowane jako „kopyto” do zdjęcia formy laminatowej. Śmigło zostało poddane procesowi restauracji. Pozostawiono oryginalne, niezamalowane numery, jako że po wcześniejszym przeszlifowaniu głębokość wybicia została zredukowana do zera. Śmigło ponownie odmalowane, dodano repliki kalkomanii IKAR i TONKILAQE VARSOVIE. Obecnie w posiadaniu prywatnym. (2019).

Konstrukcja. . Śmigło złożone z 11 lameli jesionowych, końcówki zabezpieczone okuciami (aluminium 1 mm). Oryginalnie śmigło pokryte było warstwą Tonkilaque.

Samolot i silnik. Śmigło zostało wykonane w momencie rozpoczęcia produkcji serii 80 samolotów PWS-10, tak więc było zabudowane zapewne na jednym z pierwszych egzemplarzy serii (numery samolotu 5.1 w górę). Na chwilę obecną jest to jedyne znane śmigło z tego samolotu i możliwe, że również jedyna zachowana część z tego typu samolotu. smigło było napędzane przez silnik Lorraine Dietrich 12eb o mocy 450 KM.

Literatura:

TBiU 157,Tomasz Syga „Samolot Myśliwski PWS 10”,

TS-8 Bies, niedaleko Warszawy

TS-8 Bies, niedaleko WarszawyTS-8 Bies, niedaleko WarszawyPiękne Śmigło samolotu TS-8 Bies po renowacji. Śmigło posiada pierwsze okucie mosiężne (charakterystyczne dla wcześniejszego okresu produkcji), a pozostałe aluminiowe – z późniejszego okresu. Zdjęcie: Karol Borys. Dziękujemy!

TS-8 Bies, niedaleko Warszawy

Mohns, Niemcy

Najprawdopodobniej jeden z pierwszych niemieckich producentów śmigieł, choć pierwsze wzmianki dotyczące tejże produkcji datują się na rok 1915.
Firma została założona w Berlinie przez Karla Mohn’a urodzonego w 1887 roku. W wieku 24 lat Karl uzyskał licencję pilota nr 188.
Zgodnie z ustaleniami komisji alianckiej po I Wojnie Światowej firma wyprodukowała do czasu jej zakończenia 3800 śmigieł. Po wojnie nie wznowiła produkcji.

Literatura:
German Propeller Maker Part 3. Bob Gardner.

WZ-XI Kogutek

Samolot WZ-XI Kogutek skonstruowany przez Władysława Zalewskiego w 1927 r. Wyposażony w silnik o mocy 18 KM również zaprojektowany przez konstruktora samolotu. Foto: NAC

Chauvière Intégrale, Schreck FBA-17 HE

Producent (typ)
Nr Śmigła38020
Data produkcji 1926
Skok
Średnica 2720 mm
Silnik Hispano-Suiza 150 KM
Kraj PochodzeniaFrancja
Zastosowanie Schreck FBA

O śmigle. Śmigło wyprodukowane we francuskich zakładach Chauvière Intégrale. Obecnie znajduje się na ekspozycji w Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku.

Budowa śmigła. Śmigło złożone z ośmiu lameli drewna (prawdopodobnie jesionowego). Średnica śmigła wynosi 272 cm, grubość piasty 150 mm. Krawędź natarcia na końcowej długości łopaty jest okuta. Powierzchnia śmigła zabezpieczona jest lakiem Tonkilaque. Na obu łopatach umieszczone są kalkomanie ze znakiem wytwórni.

Samolot i silnik. Śmigło przeznaczone do francuskiego ośmiocylindrowego silnika rzędowego w układzie V Hispano-Suiza 8Aa o mocy 150 KM. Silnik o pojemności 11,76 L osiągał moc 150 KM, przy 2000 obr./min. Stopień sprężania 4,7, średnica cylindra 120 mm, skok tłoka 130 mm. W Polsce silnik używany był w wodnosamolocie Schreck FBA-17HE użytkowanym w Morskim Dywizjonie Lotniczym w Pucku. Sześć samolotów dostarczono wiosną 1926 roku. Ostatni z nich (o numerze 4-4) użytkowany był aż do 8 września 1939 r, kiedy został zniszczony przez obsługę po niemieckim nalocie.

Literatura:

A. Morgała „Samoloty wojskowe w Polsce 1924 – 1939”

Szomański, PWS 14 oraz PWS 16

Producent (typ)Szomański, Polska
Nr Śmigła8628
Data produkcji 1937
Skok 175-152?
Średnica 260
Silnik Wright Whirlwind 5A/B 220 KM
Kraj PochodzeniaPolska
Zastosowanie PWS 16

O śmigle. Śmigło wyprodukowane w zakładach  Szomańskiego w Warszawie. W zbiorach prywatnych, udostępnione Muzeum Sił Zbrojnych w Dęblinie (lipiec 2018). Oznaczenie skoku niezbyt czytelne (poprawiane?).

Budowa śmigła. Śmigło złożone z 9 warstw drewna (jesion). Krawędź natarcia oraz końcówka okute blachą aluminiową. Śmigło w całości było pokryte płótnem i warstwą czarnego laku Tonkilaque. Obecnie na większej części łopat płótno symetrycznie usunięte ze śladami po kleju. Granica zachowanego płótna wyraźnie widoczna.

Samolot i silnik. Śmigło, zgodnie z oznaczeniem używane było na samolotach PWS-14 oraz PWS 16. Obydwa samoloty były napędzane przez silnik gwiazdowy Skoda -Wright Wirlwind J-5A/B o mocy 220 KM

Literatura:

Heine, Niemcy

 

Heine, typowo dla wytwórców śmigieł tego okresu był producentem mebli przed erą lotnictwa. Założony przez Hugo Heine zakład zajmował kilka lokalizacji na terenie dzielnicy Waidmannslust w Berlinie. W 1914 został zarejestrowany znak towarowy „Heine Propellers”. Rosnące zapotrzebowanie na śmigła do samolotów w okresie I Wojny Światowej zaowocowało wyprodukowaniem około 36.000(?) śmigieł. Dzięki tak dużej liczbie stosunkowo dużo przetrwało do naszych czasów.

Historia śmigieł Heine miała swą kontynuację w okresie międzywojennym, wiele konstrukcji niemieckich – i nie tylko – było wyposażone w te śmigła. Heine miał swój udział równie ż w produkcji śmigiał w okresie II Wojny Światowej.

Heine w Polsce. W sposób oczywisty Polska korzystała ze zdobycznych śmigieł (w tym również Heine) zdobytych po odzyskaniu niepodległości w roku 1918; dotyczy to śmigieł zabudowanych na płatowcach, uszkodzonych, jak i przejętych w magazynach, na przykład w Poznaniu na Ławicy.

W okresie międzywojennym do czasu wzrostu napięcia na linii Niemcy – Polska również nasi konstruktorzy sięgali po śmigła producentów zagranicznych, w tym Heine – zamawianych bezpośrednio u producenta.

Po Drugiej Wojnie Światowej ponownie można było spotkać śmigła Heine w Polsce na sprzęcie zdobycznym, na samolotach takich jak HE 72 Kadett czy FW 44 Stiegliz, bądź jako samodzielne części zamienne.